تجربه کویرنوردی در کویر مرنجاب آران و بیدگل

1400/3/15

کویر مرنجاب از نظر پوشش گیاهی غنی بوده و گیاه هایی که در این کویر می رویند که عمدتا گیاه های شورپسند نظیر درختهای گز، تاغ، بوته های قیچ، ارته، اسکنبیل، دم گاوی هستند.

کویر مرنجاب و بیدگل از زیباترین مناطق کویری ایران است که در استان اصفهان واقع شده است. این کویر شگفت انگیز از شمال به دریاچه ی نمک آران و بیدگل، از شرق به کویر بند ریگ و پارک ملی کویر، از غرب به کویر مسیله و دریاچه های نمک حوض سلطان و حوض مره، و نهایتا به شهرستان آران و بیدگل از سمت جنوب کشیده شده است. بر طبق روایاتی، نام این کویر فوق العاده را شاه عباس صفوی انتخاب کرده است. بر طبق روایتی دیگر، از آنجایی که کندن چاه و قنات و رسیدن به آب شیرین در این کویر کاری بسیار سخت و تقریبا ناممکن و دشوار بوده، به همین دلیل قبلا به آن مرد رنج آب می گفته اند که رفته رفته تغییر کرد و به مرنجاب مبدل گشته است و امروزه با این نام شناخته می شود. کویر مرنجاب به طور متوسط چیزی حدود هشتصد و پنجاه متر از سطح اب های آزاد ارتفاع دارد. کویر مرنجاب عمدتا توسط تپه های شنی و ریگزار ها پوشیده شده است.

کویر مرنجاب از نظر پوشش گیاهی غنی بوده و گیاه هایی که در این کویر می رویند، که عمدتا گیاه های شورپسند نظیر درختهای گز، تاغ، بوته های قیچ، ارته، اسکنبیل، دم گاوی هستند. پوشش جانوری منطقه نیز به دلیل وجود آب و غذای فراوان بسیار غنی است. از بین حیوانات این منطقه می توان به گرگ، شغال، کفتار، روباه شنی، گربه شنی، بزمجه، آفتاب‌پرست، انواع مارمولک، مار، عقرب، تیهو، عقاب، شاهین اشاره نمود. همچنین طی سال های اخیر یک جفت یوزپلنگ نیز در کویر مرنجاب مشاهده شده است.

چاه تاریخی که با دست حفر شده است در قسمت شرق کویر، محل آبشخور شترهای کاروانها در روزگاران قدیم بوده است. قلعه مرنجاب، کاروانسرایی است در کویر که در مسیر راه ابریشم واقع شده است و کاروانها برای سفر به خراسان، اصفهان، ری و بالعکس از این مسیر عبور می کرده اند. همچنین منطقه بیابانی ریگ شق که در گویش محلی به آن رق شق نیز گفته می شود، منطقه ای بیابانی شامل شهرستان بادرود اصفهان، ادامه ریگزار بزرگ بند ریگ می باشد. ارتفاع بلند ترین تپه های ماسه ای ریگ شرق تقریبا هفتاد متر است. اصلی ترین جاذبه های کویر مرنجاب که در کنار تپه های شنی واقع شده اند، قلعه کرشاهی و جزیره سرگردان هستند. درباره دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک گفته می شود که شاه عباس با وجود ایجاد کاروانسرا و قلعه های متعدد در سراسر کشور، در این منطقه تأسیسات دفاعی تعبیه نکرده بوده است. زیرا تا آن زمان دشمنان به خاطر دریاچه نمک و گستره کویر، از این سوی به پایتخت هجوم نبرده بودند. حمله ازبکها و افغانها از طریق دریاچه نمک به کاشان که تا اصفهان پیش رفتند، شاه عباس را به فکر انداخت تا در سال 1012 قمری فورا یک پایگاه نظامی در این منطقه احداث کند تا جلوی تهدید را بگیرد.