نگاهی به تاریخچه قلعه ایرج ورامین

قلعه ایرج که در نزدیکی دهکده جعفرآباد در شمال شرقی ورامین واقع شده است، یکی از جاذبه های توریستی تاریخی استان تهران است. این قلعه که به شکل مستطیل است و ساختمان آن با خشت و گل ساخته شده، یکی از بزرگ ترین قلعه های ایران محسوب می شود.  قلعه ایرج یکی از فوق العاده ترین و جذاب ترین قلعه های خشتی جهان است و با ارتفاع 50 فوت با وسعت 200 هکتار در دوران ساسانی ساخته شده که البته به علت عدم حفاظت‌ از آن به شدت آسیب دیده است. یک باستان شناس معروف اروپایی به نام کلایس در مورد قلعه ایرج گفته که ابعاد داخلی شمال - جنوب قلعه ایرج ورامین 1214 متر و ابعاد شرقی – غربی آن 1150 متر است که با هیچ یک از قلعه های خشتی و تاریخی جهان قابل مقایسه نیست.

این قلعه مستطیلی در ابعاد 1440 متر در 1280 متر ساخته شده است. مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است و به بزرگترین قلعه خشتی و گلی دفاعی ایران معروف است. قلعه ایرج ورامین در سمت شمال جاده ارتباطی ورامین به پیشوا واقع شده است و در 4 جهت بنا، دروازه هایی به منظور فراهم ساختن امکان ورود و خروج به درون آن ساخته شده است. از چهار دروازه تنها دروازه اصلی که در شمال شرقی واقع شده باقی مانده است.

از این قلعه بزرگ تنها حصار آن با چهار دروازه باقی مانده که این حصار دارای ضخامتی بین 17 تا 22 متر و بیشترین ارتفاع آن 16 متر می باشد. نمای بیرونی حصار در چهار طرف 146 برج و نیم دایره ای دارد که حد فاصل هر دو برج با چهار طاق نما تزئین شده که این طاق نما در بعضی قسمت ها به صورت دو طبقه می باشد. درون دیوار های قطور قلعه ایرج راهروهایی تعبیه شده که برجک های دیده بانی را به هم وصل می کرده است. ملات دیوارها از خشت و آجر است. در بیرون محوطه قلعه نیز سنگرهایی قرار دارد.

بناهای تاریخی زیادی در شهرستان ورامین وجود دارند که از بین آنها می توان به پل باقر آباد و یخچال علی آباد اشاره نمود.