گذری بر تاریخ و تمدن طاق بستان (طاق وسان) کرمانشاه

1400/5/12

ابتدایی ترین قسمت طاق بستان که کهن ترین آن شناخته می شود، تصاویری از تاج گذاری اردشیر دوم است که بواسطه اهورامزدا انجام می گردد.

طاق بستان، واژه ای که در لغت نامه فارسی قوس ایجاد شده از سنگ و یا قوس باغ معنا شده است، یکی از جاذبه های تاریخی کهن استان کرمانشاه می باشد. در طاق بستان، مراسمات تجلیلی از پادشاهان گذشته حک شده و تقریبا دارای قدمتی 1700 ساله دارد. طاق بستان دارای قسمت های مختلفی همچون بخش مرتبط با اردشیر دوم، شاهپور دوم و سوم، خسرو دوم و قسمتی هم بیانگر یک صحنه شکار گوزن است. در ادامه به بررسی هر یک از قسمت ها خواهیم پرداخت.

نمای رسم تاجگذاری ازدشیر دوم
ابتدایی ترین قسمت طاق بستان که کهن ترین آن شناخته می شود، تصاویری از تاج گذاری اردشیر دوم است که بواسطه اهورامزدا انجام می گردد. در نمای مذکور، اردشیر را مشاهده می کنیم که با لباس های فاخر و پر از زرق و برق بوده و در جوار اهورامزدا قرار دارد. شاهی که زیر پای اردشیر به اسارت درآمده بیانگر خواری و خفت او می باشد. در گوشه دیگری از این تصویر شاهد نگاره ای از خداوند میترا هستیم که ایستاده بر گل لوتوس بوده و محافظ و شاهدی بر قسم ها و پیمان ها می باشد.

طاق کوچک تر، نشانگر شاهپور دوم و سوم
در سمت بالاتر دیوار و پشت دو کتیبه، یک قوس کوچک مشاهده می شود که تصاویری از شاهپور دوم که پادشاه بوده و پسرش شاهپور سوم را نشان می دهد. این قسمت در دوره پادشاهی شاهپور کوچک (شاهپور سوم) بنا شده و در تصویر درج شده در سمت راست شاهپور دوم و در سمت چپ نیز شاهپور سوم را می بینیم که هر دو به صورت جداگانه به یک شمشیر تکیه داده اند.

طاق بزرگ، بیانگر خسرو دوم
در طاق بزرگ شاهد سه شخصیت هستیم که نمایندگانی از خسرو پرویز در جوار اهورامزدا و آناهیتا بوده و گاها دو نفر از این اشخاص را به عنوان خداهای اهورا مزدا و آناهیتا می شناسند. از جمله اتفاقاتی که در طاق بزرگ مشاهده می شود، رقصیدن سلاطین ساسانی خسرو دوم به روی شبدیز است، همچنین اسب و سوارهای حاضر در تصویر نیز دارای زره های جنگی هستند. دیوار سمت چپ طاق بستان هم دارای قسمت های عظیمی می باشد که تصاویری از حیواناتی همچون گراز به حالت انیمیشن و متوالی حکاکی شده، زیبایی و هماهنگی این حکاکی به حدی است که بعضی از اشخاص معتقدند به عنوان اولین انیمیشن ایرانی شناخته می گردد. در تصویر مذبور گراز با بدنی تنومند و قوی در حال فرار است.